Stosowanie przepisów art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w ujęciu statystycznym

Art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2005 nr 179 poz. 1485) (dalej: u.p.n.), penalizuje posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych, odróżniając posiadanie, posiadanie znacznej ilości tych substancji oraz wypadek mniejszej wagi.

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Departament Strategii i Funduszy Europejskich wynika, iż wśród osądzonych i skazanych w 2018 r. zarówno w Sądach Rejonowych jak i Okręgowych, jako sądach I instancji przede wszystkim przeważającą liczbę sprawców stanowią mężczyźni.

W 2018 r. w Sądach Rejonowych, jako sądach I. instancji doszło do 307 615 osądzeń ogółem, z czego 14 015 stanowi osądzenia z art. 62 u.p.n.
Z tych samych postępowań doszło ogółem do 261 397 skazań — z czego 12 244 stanowią skazania z art. 62 u.p.n. — oraz do 28 452 warunkowych umorzeń postępowania, z czego 1 405 dot. przestępstwa określonego w art. 62 u.p.n. Uniewinniono przy tym 6 991 osób (w tym 46 oskarżonych z art. 62 u.p.n.), a w przypadku 639 odstąpiono od wymierzenia kary (w tym w stosunku do 3 osób oskarżonych z art. 62 u.p.n.

Powyższa statystyka zilustrowana jest w tabeli:
dane przedstawiono w liczbach bezwzględnych
Rodzaje przestępstwOsądzenia ogółemSkazaniaWarunkowe umorzenie postępowaniaUniewinnieniaOdstąpienia od wymierzenia kary
Ogółem w 2018 roku307 615261 39728 4526 991639
Na podstawie ustawy u.p.n.18 27516 1301 6401136
W tym z art. 62 u.p.n.14 01512 2441 405463

W odniesieniu do podobnych raportów z ubiegłych lat widać, iż instytucja warunkowego umorzenia postępowania nadal nie jest stosowana zbyt często, jednak mimo wszystko widać coraz wyraźniejszą tendencję wzrostową.

Pośród skazań z art. 62 u.p.n., orzekane przez sąd kary prezentują się w następujący sposób:

Warto także zauważyć, iż w 2018 r. Sądy Rejonowe jako sądy I. instancji nie zastosowały w ogóle w odniesieniu do skazanych środków poprawczo-wychowawczych, orzeczono jednak w 10 przypadkach (samoistnie) środki karne.
Przy tak dużej liczbie skazań warto zaznaczyć, że wiele orzekanych kar pozbawienia wolności jest przez sąd warunkowo zawieszana. Orzeczone kary pozbawienia wolności prezentują się następująco:

Orzeczona kara pozbawienia wolności w odniesieniu do art. 62 u.p.n.:
• Ogółem12 244
• W tym z warunkowym zawieszeniem1 664
• 1 miesiąc57
• W tym z warunkowym zawieszeniem14
• 2 do 5 miesięcy738
• W tym z warunkowym zawieszeniem349
• 6 miesięcy do 1 roku1 840
• W tym z warunkowym zawieszeniem1 265
• Powyżej 1 roku do 2 lat354
• W tym z warunkowym zawieszeniem34
• Powyżej 2 do 5 lat97
• W tym z warunkowym zawieszeniem2
• Powyżej 5 do 8 lat2
• Powyżej 8 lat

Analogiczne prezentują się dane, gdzie Sądy Okręgowe orzekały jako I. instacja.

W 2018 r. w Sądach Okręgowych, jako I-instancyjnych doszło do 8 272 osądzeń ogółem, z czego 157 stanowi osądzenia z art. 62 u.p.n.
Z tych samych postępowań doszło do (ogółem) 7 334 skazań –z czego 148 stanowią skazania z art. 62 u.p.n. — oraz 91 warunkowych umorzeń postpowania, z czego 4 dot. przestępstwa określonego w art. 62 u.p.n. Uniewinniono przy tym 574 osoby, w tym 4 oskarżone z art. 62 u.p.n.

Powyższa statystyka zilustrowana jest w tabeli:
Rodzaje przestępstwOsądzenia ogółemSkazaniaWarunkowe umorzenie postępowaniaUniewinnieniaOdstąpienia od wymierzenia kary
Ogółem w 2018 roku8 2727 334915745
Na podstawie ustawy u.p.n.1 6131 5521233
W tym z art. 62 u.p.n.15714844

W przedstawionych danych wynika, iż w odniesieniu do ilości spraw warunkowe umorzenie postepowania stosowane jest przez Sąd Okręgowy dość rzadko.

Wśród skazań z art. 62 u.p.n., orzekane przez Sąd Okręgowy kary prezentują się jak niżej:

Z przedstawionych powyżej danych wynika, iż sądy przede wszystkim orzekają karę pozbawiania wolności.
Pośród tak dużej liczby skazań warto wskazać, iż nadal wiele orzekanych kar pozbawienia wolności (w dolnej granicy ustawowego zagrożenia) jest przez Sąd warunkowo zawieszana. Orzeczone kary pozbawienia wolności prezentują się następująco:

Orzeczona kara pozbawienia wolności w odniesieniu do art. 62 u.p.n.:
• Ogółem103
• W tym z warunkowym zawieszeniem59
• Do 2 lat90
• W tym z warunkowym zawieszeniem60
• Powyżej 2 lat poniżej 3 lat2
• W tym z warunkowym zawieszeniem
• 3 lata4
• W tym z warunkowym zawieszeniem
• Powyżej 3 lat poniżej 5 lat4
• W tym z warunkowym zawieszeniem
• 5 lat
• W tym z warunkowym zawieszeniem
• Powyżej 5 lat poniżej 8 lat3
• Powyżej 8 lat
• Powyżej 8 lat poniżej 15 lat
• 15 lat
• Powyżej 15 lat do 20 lat
• 25 lat

Z przedstawionych w raporcie danych dotyczących liczby osób osądzonych i skazanych w  2018 roku w I instancji w Sądach Rejonowych i w Sądach Okręgowych na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w tym na podstawie art. 62danych wynika, iż większość spraw podlega właściwości Sądów Rejonowych jako sądów I instancji. Instytucje warunkowego umorzenia postępowania, odstąpienie od wymierzenia kary i uniewinnienie używane są stosunkowo rzadko, chociaż tendencja w porównaniu do ubiegłorocznych danych jest mimo wszystko wzrostowa.