Forum Przeciw Wykluczeniu Społecznemu, 21-24 września 2011, Zakopane

Tematem konferencji były różne aspekty wykluczenia społecznego, w tym spowodowanego przez używanie substancji psychoaktywnych.

W ramach konferencji głównej odbywały się liczne panele dyskusyjne, jeden z nich – „Współpraca interdyscyplinarna przeciw wykluczeniu społecznemu” – koncentrował się na sposobach pomocy osobom, które problemowo używają substancji psychoaktywnych, a także są od nich uzależnione.

Jacek Charmast – koordynator Biura Rzecznika Praw Osób Uzależnionych – zwrócił uwagę na konieczność wdrażania zintegrowanego modelu systemu leczenia, jaki promuje m.in. Polska Sieć Polityki Narkotykowej (, której jest członkiem.
„Opowiadamy się za humanizacją prawa narkotykowego oraz za humanizacją polskiego systemu leczenia osób uzależnionych. Uważamy, że używanie narkotyków należy do sfery problemów opieki zdrowotnej, lecznictwa, a nie systemu karnego i więziennictwa. System leczenia powinien być skuteczny, zrównoważony, umożliwiający równy dla wszystkich dostęp do terapii substytucyjnej” – deklarował Charmast. Nawoływał również do przeniesienia punktu ciężkości, a przede wszystkim środków NFZ, z leczenia stacjonarnego (ośrodki leczące metodą społeczności terapeutycznych) na inne formy pomocy, w tym przede wszystkim na leczenie ambulatoryjne.

O tym jak z problemem narkotyków, uzależniania i problemowego używania substancji psychoaktywnych radzą sobie inne kraje świata mówiła Karolina Walęcik z Global Drug Policy program: „Podstawą polityki narkotykowej powinna być wiedza naukowa i pragmatyzm, a nie ideologie i obawy związane z narkotykami. Sektor opieki zdrowotnej i policji powinny ze sobą ściśle współpracować, gdyż przynosi to wymierne, bardzo pozytywne efekty”. Jako przykład podała Szwajcarię i Portugalię – kraje, które na skutek wprowadzonych zmian w polityce narkotykowej potrafiły uporać się z problemem zakażeń HIV wśród osób przyjmujących narkotyki dożylnie, a także skutecznie ograniczyć konsumpcję heroiny. Możliwe to było m.in. dzięki wprowadzeniu na szeroką skalę programów redukcji szkód, w tym wymiany igieł i strzykawek, udostępnieniu pokojów iniekcyjnych oraz terapii substytucyjnej.

“Redukcja szkód jest dobrym sposobem na zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Leczenie substytucyjne stwarza osobom uzależnionym od opiatów możliwość  stabilnego, normalnego funkcjonowania w społeczeństwie, tj. podejmowanie aktywności zawodowej, uczestnictwo w terapii oraz bycie pełnoprawnym członkiem rodziny. Z kolei program wymiany igieł i strzykawek znacznie minimalizuje ryzyko zakażenia HIV wśród osób, które nie są w stanie zaprzestać dożylnego przyjmowania narkotyków” – podkreśla dyrektor Global Drug Policy program, Kasia Malinowska- Sempruch.

Dodajmy, że w Portugalii posiadanie i używanie wszelkich narkotyków zostało 10 lat temu zdekryminalizowane (tzn. nie podlega prawu karnemu, a jedynie administracyjnemu) natomiast w Szwajcarii,  mimo braku dekryminalizacji, legalnie dostępna jest medyczna heroina – dostarczana i kontrolowana  przez państwo – podawana najciężej uzależnionym, u których terapia metadonem nie przynosi pozytywnych efektów.

Ważną kwestią, którą poruszali słuchacze  panelu była organizacja współpracy różnych instytucji, w tym organizacji pozarządowych, na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu. Wśród różnych metod wymieniano  Komisje Dialogu Społecznego, organizację Okrągłych Stołów z udziałem ekspertów, a także tworzenie Koalicji Lokalnych. „Jeżeli kilka różnych organizacji ma podobny pomysł na realizację jakiegoś celu to warto w takiej sytuacji utworzyć koalicję i wystąpić razem o przyznanie środków, połączyć potencjał i wspólnie realizować program” – sugerowała Renata Durda – kierownik warszawskiej „Niebieskiej Linii”.

Spotkanie podsumowała moderatorka panelu Anna Baranowska- Wolnicka – psycholog i psychoterapeuta z Instytutu Psychologii Klinicznej UJ: „Dyskusja jaka miała dzisiaj miejsce jest niezwykle ważna. Potrzeba jak najwięcej spotkań, gdzie uświadamia się pewne sprawy i pracuje na konkretach. Zamiast górnolotnych stwierdzeń i generalizacji problemów powinniśmy skupiać się na konkretnych zagadnieniach, które nas otaczają. Przede wszystkim nie rywalizujmy tylko współpracujmy dla dobra rozwiązania problemu, a nie własnej korzyści”.

Z ogromną przyjemnością informujemy, że na zakończenie konferencji, podczas uroczystej gali, Kasia Malinowska-Sempruch, dyrektor Global Drug Policy program została uhonorowana tytułem „LIDER RÓWNYCH SZANS 2011”, przyznawanym za szczególną wrażliwość na problemy społeczne. Nagrodę wręczył Pan Marek Domagała, prezes zarządu Fundacji Promocji Inicjatyw Społecznych.